عید نوروز را به نخستین پادشاهان نسبت می دهند. شاعران و نویسندگان قرن چهارم و پنجم هجری چون فردوسی، عنصری، بیرونی، طبری و بسیاری دیگر که منبع تاریخی و اسطوره ای آنان بی گمان ادبیات پیش از اسلام بوده ، نوروز را از زمان پادشاهی جمشید می دانند.
در خور یادآوری است که جشن نوروز پیش از جمشید نیز برگزار می شده و ابوریحان نیز با آن که جشن را به جمشید منسوب می کند یادآور می شود که : «آن روز که روز تازه ای بود جمشید عید گرفت؛ اگر چه پیش از آن هم نوروز بزرگ و معظم بود».
آداب و رسوم عید نوروز در ایران:
مراسم چهار شنبه سوری قبل از عید نوروز :یکی از آیینهای نوروزی امروز - که بایستی آمیزه ای از چند رسم متفاوت باشد - " مراسم چهارشنبه سوری " است که در برخی از شهرها آن را چهارشنبه آخر سال گویند.
برگزاری چهارشنبه سوری، که در همهً
شهرها و روستاهای ایران سراغ داریم، بدین صورت است که شب آخرین چهارشنبه ی
سال ( یعنی نزدیک غروب آفتاب روز سه شنبه )، بیرون از خانه، جلو در، در
فضایی مناسب، آتشی می افروزند، و اهل خانه، زن و مرد و کودک از روی آتش می
پرند و با گفتن : " زردی من از تو، سرخی تو از من "، بیماری ها و ناراحتی
ها و نگرانی های سال کهنه را به آتش می سپارند، تا سال نو و عید نوروز را
با آسودگی و شادی آغاز کنند.
تا زمانی که از ظرف های سفالین چون،
کاسه و بشقاب و کوزه، در خانه استفاده می شد، پس از خانه تکانی، کوزهً کهنه
ای از پشت بام خانه به کوچه می انداختند؛
کوزه ای که در آن آب و چند سکه ریخته
بودند. اسفند دود کردن و آجیل خودرن، فال گرفتن، " فال گوش " ( در کوی و
گذر به حرف عابران گوش دادن و از مضمون آن ها برای نیت خود تفاًول زدن. ) و
" قاشق زنی " ( معمولا زنان روی خود را می پوشانند و با قاشق، یا کلید به
خانه ها در می زنند، صاحب خانه شیرینی، میوه و یا پول در ظرف آنها می
گذارد. ) نیز از باورها و رسم هایی است که به ویژه در بین نوجوانان، هنوز
به کلی فراموش نشده است.و این رسم ها و باورها در شهرهای مختلف با یکدیگر
متفاوت اند.